Het koele warme Californië

‘Californische wijn’ is een groot begrip. Te groot voor het bevattingsvermogen van veel Europeanen. Tijd dus om wat duidelijkheid te scheppen. Californië doet ons denken aan het liedje ‘It never rains in Southern California’ van Albert Hammond. Maar het is goed te weten dat de wijn die wij hier in Europa kennen niet uit Zuid-Californië maar uit Noord-Californië komt. Een wereld van verschil. En dan is ook nog ‘Karl.’

En dan is er nog een andere song, dit keer van de Rolling Stones: Time is on my Side. Dat geldt voor alle grote Californische wijnhuizen. Tijd, zo is inmiddels bewezen, maakt hun wijn nóg beter, want hij rijpt uitstekend. De ‘Paris Tasting’ (zie kaderstuk) bracht aan het licht dat Napa Valley een betere plaats is om Cabernet te telen dan de Médoc. En misschien zelfs de beste plaats ter wereld. Om een en ander te begrijpen moet je ter plekke gaan. Vanuit onze luie Europese stoel lijkt het daar allemaal eenheidsworst in Californië, maar als wijnliefhebber ga je ginds inzien dat de verschillen enorm zijn. Niet alleen klimatologisch gesproken. Vergeet niet dat California nog altijd te maken heeft met aardverschuivingen. Door de verschuiving van tektonische platen beschikt de regio over verschillende bodemsoorten dicht bij elkaar. Terroir is hier zo mogelijk nog een belangrijker begrip dan in Bourgogne. Napa Valley, waar het sprookje begon met Stags Leap Cellars en Mondavi, is warmer dan Sonoma Valley, dat dichter bij de kust ligt. In beide valleien is er slechts een heel beperkte regenval, veel zonneschijn, maar is er ook veel afkoeling. Dat laatste verdient een woordje uitleg.

Zeerobben in de baai
Het koele West-Europa geniet van de warme golfstroom. In Amerika zien we het omgekeerde: het warme Californië geniet van een koude noordpoolstroom. Het water in de baai van San Francisco en rond het eilandje Alcatraz wordt haast nooit warmer dan 15 graden. Vandaar dat er zoveel zeerobben rondzwemmen. De lucht boven het land warmt ’s zomers overdag makkelijk op tot 35 graden. De botsing van de warme landlucht met de koude zeelucht zorgt elke dag weer voor een gigantische mistbank, een fog bijgenaamd ‘Karl’, die vanaf 3 uur in de namiddag eerst over Sonoma (‘The Dark Side’ genoemd in analogie met Star Wars) en dan pas over Napa (‘The Other Side’) schuift. Rond 9 uur ’s avond is Karl weer verdwenen en kan de barbecue beginnen.

Zinfandel
Amerika heeft geen eigen kwalitatieve druiven. Even werd de idee gekoesterd dat de Zinfandel echt Amerikaans was en uitgevoerd werd door Italo-Amerikanen naar Puglia waar hij Primitivo werd genoemd. Tot bleek dat beide druiven genetisch identiek zijn met een Kroatische druif, de Tribidag. De Amerikanen zelf zijn er niet zo wild van. Meestal gebruiken ze deze blauwe druif om er witte, rosé of blendwijn van te maken. Maar Sonoma houdt de eer hoog met rode Zinfandel die perfect droog wordt gevinifieerd en vaak geblend met wat ‘Petite Sirah’, een synoniem voor de Durif-druif. Er is echter nog een andere regio die in de belangstelling staat als het om Zinfandel gaat: Lodi.

Lodi
We vinden ook in België steeds meer rode Zinfandels uit Lodi. In de wijnregio Lodi is het landschap veelal vlak en doorweven met riviertjes waarvan de Mokelunne Rivier de belangrijskte is. Vlakke wijngaarden brengt een efficiënte manier van werken mee (machinaal). De lage pluviometrie en de aanwezigheid van rivierwater maakt dat er overal geïrrigeerd wordt. Beide facetten dragen bij tot de betaalbaarheid van de wijnen. Aan de bonuskant staat dat de droogheid en de zanderigheid van de bodem maakt dat er weinig wijngaardziekten zijn en dat we hier veel oude zinfandel-stokken vinden. Sommige meer dan 100 jaar oud. Goed om weten is dat men in Amerika vooral witte Zinfandel drinkt, een stille blanc de noir dus. Men houdt hier van witte met niet te veel zuren.

De stijl van de rode Zinfandels beantwoordt in Lodi echter helemaal aan het beeld dat Europese wijnliefhebbers hebben van deze druif: krachtige, vette fruitduivels met een genereus en ietwat alcoholisch karakter. Zoals overal zien we ook in Lodi dat de kwaliteit duidelijk de ouderdom van de wijnstokken volgt: hoe ouder, hoe complexer en fijner de wijn. Al is het onbegrijpelijk dat men wijngaarden irrigeert met stokoude wijnnstokken irrigeert, zoals op de foto bij de intrigerende wijngaard van Klinker Brick.
Sonoma
Sonoma, aan de ‘donkere zijde’ omdat de mist hier vroeger opduikt dan in Napa, is koeler en daarom ook meer geschikt voor Pinot Noir en witte druivenrassen. Maar ook de Zindandel is hier op zijn best in dit droge klimaat.

Het is misschien geen wonder dat we bij Seghesio (Healdsburgh, Sonoma), een familie met Italiaanse roots, een voorliefde voor Zinfandel aantreffen. Zinfandel is immers de Amerikaanse kloon van de Primitivo, die zich thuis voelt in Zuid-Italië. Het probleem met de Zinfandel en Primitivo is dat deze wijnstok té productief is in zijn jonge jaren. Maar het voordeel is dan weer dat hij heel oud kan worden en dan vanzelf minder gaat produceren met een betere kwaliteit als gevolg. Het is naar verluidt de verdienste van de Italianen dat Zinfandel het als rode wijn redde in Californië. De Italo-Amerikanen mystifieerden het vinificatieproces met de bedoeling hem voor de andere Amerikanen geheim te houden. Ze hadden gemerkt dat de Zinfandel beter wordt wanneer men hem blendt met Petite Sirah, Carignan en Alicante Bouchet. Om dit geheime recept voor hun buren verborgen te houden, plantten de Italianen deze druivenrassen in het midden van een Zinfandel-wijngaard. Aan de buitenzijde zag men dus alleen maar Zinfandel-wijnstokken.

Maar het was wachten op Ridge Vineyards (opgericht in 1966 door een Japanse farmareus) en oenoloog Paul Draper (bijgenaamd de ‘The Champion of Old Vine Zinfandel’), eer de Zinfandel-productie tot kunst zou verheven worden. Ridge maakt enkel single vineyard wijnen. “We want every wine tot taste distinct,” luidt hun credo. Het viel de mensen van Ridge op dat de Zinfandel een erg productief druivenras was dat op de koop toe veel suikers opbouwt. Men moet dus op zoek naar oude wijnstokken en arme gronden om finesse te verkrijgen. Dat vond Ridge in de Lytton Springs wijngaard (in Dry Creek Valley) die vanaf 1972 werd gehuurd en in 1991 ook werd gekocht. Irrigatie wordt bij Ridge nooit gebruikt bij oudere wijnstokken.

Napa
Napa was de eerste wijnregio waar we in Europa van hoorden en na de Paris Tasting werd het voor Amerikaanse aficionado’s the place to be. Gevolg: er werden speculatief hoge sommen betaald voor de gronden. De gemiddelde prijs voor een hectare wijnbouwgrond bedraagt nu $850.000, daarmee zitten we niet zoveel onder de prijs van een lapje Champagne-grond. Als je in Napa als makelaar wijn wil maken met aangekochte druiven betaal je gauw $9 per kilo. Dat is meer dan het dubbele van de prijs die négociants in Champagne betalen. Niet verwonderlijk dat een flesje Napa Cabernet stinkend duur is geworden. Een degelijke fles Napa vind je moeilijk onder de $30. Afschuwelijk duur? Niet vergeten dat Napa het nec plus ultra is voor de Amerikanen en dat we daarmee nog onder de gemiddelde prijs van een flesje Pauillac uit de Médoc zitten.

Een van de grote frustraties van de vele Franse proevers op de ‘Paris Tasting’ was dat ze niet in staat waren gebleken om de Amerikaanse van de Franse te onderscheiden. Ze dachten dat ze slimweg het meeste punten aan de Médoc-wijnen hadden gegeven, maar vergisten zich. Simon Faury, de Franse oenoloog van Merryvale Vineyards in St-Helena kan dat wel. Hij zegt “After all those years, European wines seem thinner.”. Vertaald: na al die jaren lijken Europese wijnen gewoon dunner.

Mondavi’s levenswerk
Ook al ging heel wat van Robert Mondavi’s levenswerk verloren, toch blijft hij leven in het hart van de Californische wijnbouwers. Hij was geobsedeerd door mooie wijnen met een eigen persoonlijkheid en niets dan dat. In die optiek creëerde hij zijn eigen domein in 1966 in Napa. Hij bracht cépagewijnen op de markt en zette het druivenras duidelijk op het etiket, waarmee hij zich als eerste durfde af te zetten van de Europese tradities. Het financiële plaatje interesseerde hem minder en dat werd hem ook fataal. Na de beursgang van zijn winery die een regelrechte mislukking werd, kwam het bedrijf en de naam ‘Robert Mondavi’ in handen van de grootste wijngroep ter wereld: Constellation Brands. Zijn ‘Copia’, een modern non-profit museum dat hulde bracht aan de Californische wijncultuur en de gastronomie, ging failliet. Maar zijn Opus One, een joint venture met Mouton-Rothschild, staat nog steeds als een rots en zal zijn naam nog lang doen verder leven. Het was de eerste Californische wijn die meer dan $50 kostte. Nu kost hij $400.

The Paris Tasting
In 1976 kwamen de Engelse wijnjournalisten Steven Spurrier en Patricia Gallagher op het idee om een selectie van wijnen uit Californië te vergelijken met toppers uit de Médoc: een soort match om de beste cabernet-sauvignon aan te duiden. De uitslag was een onverwachte tegenvaller voor Bordeaux, zodat het in Frankrijk bekend raakte als ‘Le Jugement de Paris’, alsof het een verdict was. De quoteringen van elke proever kan u nog steeds vinden op Wikipedia. In de totaalscore ging Stag’s Leap Wine Cellars met de eerste prijs lopen. Gevolgd door drie Médoc’s: Mouton, Montrose en Haut-Brion in die volgorde en dan Ridge Vineyards Monte Bello die duidelijk beter scoorde dan de nummer 6: Léoville-las-Cases. In totaal werden 6 Napa-wijnen vergeleken met 4 Médocs. De laatste 4 waren wel Californische wijnen. Toch waren de Fransen in hun eer gekrenkt. De 11-koppige jury telde immers 9 Fransen die allemaal bij de neus genomen waren. In Californië werkte het omgekeerd: het trok een massa investeerders aan en Stag’s Leap en Ridge werden iconen. Het trauma zat zo diep bij de Fransen dat ze beweerden dat het aan de jeugd van de wijnen lag. “Laat die wijnen 10 jaar rijpen en dan zul je zien dat de Californische wijnen nergens meer staan,” was de overtuiging. Organisatoren Spurrier en Gallagher vatten de koe bij de horens en namen de proef op de som. In opdracht van zowel het Franse Institut Français Culinaire als Wine Spectator werden blinde proeverijen georganiseerd en dat leverde andere winnaars op, maar nog steeds Californische huizen: Clos du Val en Ridge vóór Montrose in Frankrijk en liefst 5 Amerikaanse wijnen gingen de Fransen vooraf bij Wine Spectator. Over één zaak waren ze het aan beide zijden van de Oceaan eens: Haut-Brion was 10 jaar later de minste wijn van het gezelschap. (dr)

De wijnjaren in Noord-Californië
De oogstjaren in Noord-Californië lopen helemaal niet gelijk met deze in Europa. 2009 en 2010 en bij uitbreiding 2011 waren moeilijke jaren. Maar 2012, 2013 en 2014 waren boerenjaren: goede volumes en mooi fruit. Vooral 2013 was een voltreffer wat productie betreft. 2015 kende een tegenvallende bloemzetting (dus weinig volume) maar een redelijke kwaliteit.

BESTE GEPROEFDE WIJNEN

Lodi

• Klincker Brick. Old Vine Zinfandel 2013 (ungrafted zinfandel + merlot). Goed getypeerd, genereus, zuivere afdronk.
• Klincker Brick ‘Old Ghost’ Single Vineyard Old Vine Zinfandel 2013.

Topper met diepte, rondeur en perfecte tannine.

• Ironstone Ancient Zinfandel 2014. Sappig met fijne textuur.
• Michael David ‘Petite Petit’ 2013. (petit verdot + petite sirah). Kruidig, spannend, evenwichtig.
• Michael David ‘Rapture’ Cabernet Sauvignon 2013. Rond, kruidig, breed van palet, pleziercabernet.

Sonoma

• Seghesio Arneis 2013 (Alexander Valley). Boeiende wijn, fijne kruidigheid. Unwooded.
• Seghesio Home Ranch Zinfandel 2013 (Alexander Valley). Paart generositeit aan finesse en frisheid. Topper.
• Folie à Deux (Trinchero) Cabernet Sauvignon, Alexander Valley 2013. Lekkere doordrinker. Fijne sucrositeit.
• DeLoach (Russian River) Pinot Noir JCB 2013. Fris en goed getypeerd, complex palet. Finale met finesse. Van een Bourgondisch huis (JC Boisset).
• Jordan Estate Cabernet Sauvignon (Alexander Valley) 2012. Expressief en complex, vleugje munt. Hoog doordrinkgehalte.
• Kendall-Jackson ‘Cambria Estate’ Pinot Noir 2013. Goed gemaakte pinot noir: breed, genereus en fris.
• Ridge Estate Chardonnay 2014 (Santa Cruz Mountains). Van wijngaard uit buurt van Montebello. Mineraal en precies qua palet.
• Ridge Geyserville 2014 (Alexander Valley). (60% Zinfandel, met Carignan, Petite Sirah en Mourvèdre). Aards, leder, paarse snoepjes. Krachtige aanzet, spannend middenpalet, toets van chocola in lange afdronk. Top.
  • Ridge Estate Cabernet Sauvignon 2013 (Monte Bello) Gestructureerde bordeaux-stijl. Krachtig en perfect geknoopt.
• Cline Small Berry Mourvèdre 2013. Viooltjes, paarse snoepjes, kers-op-alcohol, eucalyptus, genereus, breed van palet.
• Cline Big Break Zinfandel 2013. Heel dik van textuur met gekonfijte kers, vleugje restsuiker. Herkenbaar Amerikaans.

Napa

• William Hill Benchmark Red Blend 2012 (barrel selection). Smakelijke rode met ca. 65% cabernet. De Benchland Cabernet is de top in dit huis.
• The Hess Collection Mount Veeder Chardonnay 2013 (boisé, met malolactische fermentatie) Harmonieus, goed getypeerd steenfruit, mooi hout.
• Taken (Trinchero) Blend met 60% Cabernet. Krachtige wijn met structuur.
• Grgich Hills Estate Violetta 2012 (bio, biodynamisch tot 2012). Zoete botrytiswijn met fijne balans en fraaie limoentoets.
• Grgich Hills Estate Cabernet Sauvignon 2011 (biodyn.). Réussite in een koeler jaar. Sappig en krachtig met goede diepte. Top.
• Black Stallion Winery Pinot Noir ‘Los Carneros’. Best betaalbare en goed gemaakt pinot noir in nieuwe wereldstijl.
• Black Stallion Winery Cabernet Sauvignon ‘Milited Release’. Erg lekkere cabernet met sappige aanzet, diep en kruidig palet en een super afdronk.
• Merryvale Vineyards Sauvignon Blanc 2014. Unieke sauvignon voor Napa: fris en spannend.
• Merryvale Vineyards Chardonnay ‘Silhouette’ 2013. 2 jaar op bourgognevaten. Vuursteen, rondeur en diepte in de mond. Topcuvée.
• Merryvale Vineyards Cabernet Sauvignon ‘Profile’ 2012. Cabernet die frisheid en complexiteit aan een ultrafijne textuur paart. Selectie van percelen in biocultuur.
• Franciscan Estate Winery (Oakville) Cabernet Sauvignon 2013. Expressieve, door hout ondersteunde neus. Ingehouden aanzet. Potentie.

WAAR VINDT U DEZE WIJNEN?

• Ad Bibendum voert Caymus, Conundrum, Starlite en Stag’s Leap Cellars in
• Delhaize voert een deel van het Mondavi-gamma in, Gnarly head (Lodi) en Coup de Foudre (Napa)
• Chacalli voert ook het overige deel van het gamma van Mondavi in
  • MacQuinze in Oostende voert GrGich en Joel Gott in.
• Matthys Wines voert Benziger, Bogle, Frog’s Leap en Diamond Creek Vineyards in
  • Rouseu in Sint-Martens-Latem voert Coppola, Buena Vista, Plungerhead en Haraszthy in.
• Ryco Wijnen voert Kendall-Jackson in
• Wijnhandel De Kok voert Ridge in

©Dirk Rodriguez/DM.Vino